Popularne artykuły

8 najczęstszych nietolerancji pokarmowych
Ciekawostki kulinarne

8 najczęstszych nietolerancji pokarmowych 

W przeciwieństwie do niektórych alergii, nietolerancje pokarmowe w większym stopniu nie zagrażają życiu. Mogą one jednak stanowić problem i być źródłem dyskomfortu dla osób, które się z nimi borykają. Nietolerancja pokarmowa i wrażliwość są niezwykle powszechne, a liczba ludzi, których dotykają wydaje się stale rosnąć (1).

Szacuje się, że do 20% światowej populacji może mieć różnego rodzaju nietolerancje pokarmowe (2). Nietolerancja pokarmowa i wrażliwość mogą być trudne do zdiagnozowania ze względu na szerokie spektrum objawów. W artykule tym dokonano przeglądu najczęstszych rodzajów wrażliwości i nietolerancji pokarmowych, związanych z nimi objawów i żywności, której należy unikać.


Czym jest nietolerancja pokarmowa?

Termin "nadwrażliwość pokarmowa" odnosi się zarówno do alergii pokarmowych, jak i nietolerancji pokarmowych. Nietolerancja pokarmowa to nie to samo, co alergia pokarmowa, chociaż niektóre z objawów mogą być podobne. W rzeczywistości może być trudno odróżnić od siebie alergie pokarmowe i nietolerancje pokarmowe, dlatego ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem, jeśli podejrzewasz, że możesz mieć jakiegoś rodzaju  nietolerancję. Kiedy masz nietolerancję pokarmową, objawy zwykle zaczynają się w ciągu kilku godzin od zjedzenia pokarmu, którego nie tolerujesz. Jednak objawy mogą być opóźnione nawet o 48 godzin i utrzymywać się przez kilka godzin lub nawet dni, co sprawia, że szczególnie trudno jest wskazać szkodliwe jedzenie.

Co więcej, jeśli często spożywasz produkty, których nie tolerujesz, może to być trudne do skorelowania objawów z konkretnym pokarmem.

Chociaż objawy nietolerancji pokarmowych różnią się, najczęściej dotyczą ona układu trawiennego, skóry i układu oddechowego.

Objawy nietolerancji pokarmowej

  • Biegunka
  • Wzdęcia
  • Wysypki
  • Bóle głowy
  • Nudności
  • Zmęczenie
  • Ból brzucha
  • Katar
  • Pieczenie skóry

Nietolerancja pokarmowa jest powszechnie diagnozowana poprzez dietę eliminacyjną zaprojektowaną specjalnie w celu ograniczenia szkodliwych pokarmów.

Diety eliminacyjne usuwają pokarmy najczęściej związane z nietolerancją na pewien czas, aż do ustąpienia objawów. Żywność jest następnie ponownie wprowadzana pojedynczo, jednocześnie monitorowane są objawy (6).

Ten rodzaj diety pomaga ludziom rozpoznać, które produkty spożywcze powodują niepożądane reakcje.

Oto 8 najbardziej powszechnych nietolerancji pokarmowych.

Nietolerancja nabiału i laktozy

Laktoza to cukier znajdujący się w mleku i produktach mlecznych.

Jest rozkładany w organizmie przez enzym zwany laktazą, który jest niezbędny do prawidłowego trawienia i wchłaniania laktozy.

Nietolerancja laktozy jest spowodowana brakiem wspomnianego enzymu, co powoduje niezdolność do trawienia laktozy i powoduje objawy ze strony układu pokarmowego.

Objawy nietolerancji laktozy to (7):

  • Ból brzucha
  • Wzdęcia
  • Biegunka
  • Gazy
  • Nudności

Nietolerancja laktozy jest niezwykle powszechna. Szacuje się, że 65% światowej populacji ma problem z prawidłowym trawieniem laktozy (8). Nietolerancja może być diagnozowana na kilka sposobów, w tym test tolerancji laktozy, test oddechowy laktozy lub test PH w stolcu. Jeśli uważasz, że możesz mieć nietolerancję na laktozę, unikaj produktów mlecznych zawierających laktozę, takich jak mleko i lody. Sery dojrzewające i produkty fermentowane, takie jak kefir, mogą być łatwiejsze w trawieniu dla osób z nietolerancją laktozy, ponieważ zawierają mniej laktozy niż inne produkty mleczne (9).

Nietolerancja glutenu

Gluten to ogólna nazwa białka występującego w pszenicy, jęczmieniu, życie i pszenżycie. Gluten jest powiązany z kilkoma stanami, w tym celiakią, nadwrażliwością na gluten bez celiakii i alergią na pszenicę. Celiakia obejmuje odpowiedź immunologiczną, dlatego jest klasyfikowana jako choroba autoimmunologiczna (10). Gdy ludzie z celiakią są narażeni na kontakt z glutenem, układ odpornościowy atakuje jelito cienkie i może spowodować poważne uszkodzenie układu trawiennego.

Alergie na pszenicę są często mylone z celiakią z powodu podobnych objawów. Różnią się tym, że alergie generują przeciwciało wywołujące alergię na białka w pszenicy, podczas gdy celiakia jest spowodowana nieprawidłową reakcją immunologiczną na gluten w szczególności (11). Jednak wiele osób doświadcza nieprzyjemnych objawów, nawet gdy testy dają negatywny wynik na celiakię lub alergię na pszenicę.

Nazywa się to wrażliwością na gluten bez celiakii, łagodniejszą nietolerancją glutenu, która według szacunków dotyka od 0,5 do 13% populacji (12).

Objawy nadwrażliwości na gluten bez celiakii są podobne do objawów celiakii i obejmują (13):

  • Wzdęcia
  • Ból brzucha
  • Biegunka lub zaparcie
  • Bóle głowy
  • Zmęczenie
  • Ból stawu
  • Wysypka na skórze
  • Depresja lub lęk
  • Niedokrwistość

Wszystkie schorzenia powiązane z celiakią i nietolerancją glutenu leczy się za pomocą diety bezglutenowej.

Polega ona na wprowadzenie w życie diety wolnej od żywności i produktów zawierających gluten, w tym:

  • Chleb
  • Makaron
  • Płatki
  • Piwo
  • Wypieki
  • Krakersy
  • Niektóre sosy

Nietolerancja kofeiny

Kofeina jest gorzką substancją chemiczną, która znajduje się w szerokim asortymencie napojów, w tym w kawie, napojach gazowanych, herbatach i napojach energetycznych. Jest stymulantem, co oznacza, że ​​zmniejsza zmęczenie i dodaje energii. Czyni to poprzez blokowanie receptorów dla adenozyny, neuroprzekaźnika, który reguluje cykl snu i czuwania i powoduje senność (14). Większość dorosłych może bezpiecznie spożywać do 400 mg kofeiny dziennie bez żadnych skutków ubocznych. Jest to ilość kofeiny w około czterech filiżankach kawy (15). Jednak niektórzy ludzie są bardziej wrażliwi na kofeinę i doświadczają reakcji nawet po spożyciu niewielkiej ilości. Ta nadwrażliwość na kofeinę została powiązana z genetyką, a także ze zmniejszoną zdolnością do metabolizowania i wydalania kofeiny (16). Wrażliwość na kofeinę różni się od alergii na kofeinę, która wiąże się z układem odpornościowym.

Osoby z nadwrażliwością na kofeinę mogą odczuwać następujące objawy po spożyciu nawet niewielkiej ilości kofeiny (17):

  • Szybkie bicie serca
  • Lęk
  • Bezsenność
  • Nerwowość
  • Niepokój

Osoby wrażliwe na kofeinę powinny minimalizować spożycie, unikając pożywienia i napojów zawierających kofeinę, w tym kawy, napojów gazowanych, napojów energetycznych, herbaty i czekolady.

Nietolerancja salicylanów

Salicylany są naturalnymi substancjami chemicznymi wytwarzanymi przez rośliny w celu ochrony przed środowiskowymi czynnikami stresogennymi, takimi jak owady i choroby (18). Salicylany mają właściwości przeciwzapalne. Okazało się, że żywność bogata w te związki chroni przed niektórymi chorobami, takimi jak rak jelita grubego (19). Te naturalne substancje chemiczne znajdują się w szerokim zakresie produktów spożywczych, w tym w owocach, warzywach, herbatach, kawach, przyprawach, orzechach i miodzie. Oprócz tego, że są naturalnym składnikiem wielu produktów spożywczych, salicylany są często stosowane jako środki konserwujące żywność. Można je znaleźć także w niektórych lekach. Podczas gdy nadmierne ilości salicylanów mogą powodować problemy zdrowotne, większość ludzi nie ma problemu z przyjmowaniem normalnych ilości salicylanów znajdujących się w żywności. Jednak niektórzy ludzie są bardzo wrażliwi na te związki i rozwijają niepożądane reakcje, gdy konsumują nawet niewielkie ilości.

Objawy nietolerancji salicylanu obejmują (20):

  • Zatkany nos
  • Infekcje zatokowe
  • Polipy nosowe i zatokowe
  • Astmę
  • Biegunkę
  • Zapalenie jelit (zapalenie jelita grubego)

Chociaż całkowite usunięcie salicylanów z diety jest niemożliwe, osoby z nietolerancją salicylanu powinny unikać pokarmów bogatych w te substancje, takie jak przyprawy, kawa, rodzynki i pomarańcze, a także kosmetyki i leki zawierające salicylany (20).

Nietolerancja histaminy

Aminy są produkowane przez bakterie podczas przechowywania i fermentacji żywności, znajdują się w szerokiej gamie produktów spożywczych. Chociaż istnieje wiele rodzajów amin, histamina jest najczęściej kojarzona z nietolerancjami związanymi z żywnością. Histamina jest substancją chemiczną występującą w organizmie, która odgrywa ważną rolę w układzie odpornościowym, trawiennym i nerwowym. Pomaga chronić organizm przed infekcją, tworząc natychmiastową reakcję zapalną na alergeny. To wywołuje kichanie, swędzenie i łzawienie oczu, aby potencjalnie wydalić szkodliwych najeźdźców (21). U osób bez nietolerancji histamina jest łatwo metabolizowana i wydalana.

Jednak niektórzy ludzie nie są w stanie prawidłowo rozłożyć histaminy, powodując jej narastanie w ciele. Najczęstszą przyczyną nietolerancji histaminy jest upośledzona funkcja enzymów odpowiedzialnych za rozkład histaminy - diaminooksydazy i N-metylotransferazy (22).

Objawy nietolerancji histaminowej obejmują (23):

  • Pieczenie skóry
  • Bóle głowy
  • Swędzenie
  • Niepokój
  • Skurcze żołądka
  • Biegunka
  • Niskie ciśnienie krwi

Osoby z nietolerancją histaminy powinny unikać żywności o wysokiej zawartości tego naturalnego związku chemicznego, w tym:

  • Żywność fermentowana
  • Wędliny
  • Suszone owoce
  • Owoce cytrusowe
  • Awokado
  • Sery
  • Wędzona ryba
  • Ocet winny
  • Zsiadłe potrawy, takie jak maślanka
  • Sfermentowane napoje alkoholowe, takie jak piwo i wino

FODMAP

FODMAP jest skrótem oznaczającym fermentowalne oligo-, di-, mono-sacharydy i poliole (24). Są to grupy krótkołańcuchowych węglowodanów występujących naturalnie w wielu produktach żywnościowych, które mogą powodować problemy trawienne. FODMAP są słabo wchłaniane w jelicie cienkim i wędrują do jelita grubego, gdzie są wykorzystywane jako paliwo dla bakterii jelitowych. Bakterie rozkładają lub "fermentują" FODMAP, który wytwarza gaz i powoduje wzdęcia i dyskomfort. Te węglowodany mają również właściwości osmotyczne, co oznacza, że ​​wciągają wodę do przewodu pokarmowego, powodując biegunkę i dyskomfort (25).

Objawy nietolerancji FODMAP obejmują (26):

  • Wzdęcia
  • Biegunka
  • Gaz
  • Ból brzucha
  • Zaparcie

Nietolerancja FODMAP występuje bardzo często u osób z zespołem jelita drażliwego.

W rzeczywistości aż 86% osób, u których zdiagnozowano IBS, odczuwa zmniejszenie objawów żołądkowo-jelitowych po zastosowaniu diety o niskiej zawartości FODMAP (27).

Istnieje wiele produktów spożywczych o dużej zawartości FODMAP, w tym:

  • Jabłka
  • Miękkie sery
  • Mleko
  • Karczochy
  • Chleb
  • Fasola
  • Soczewica
  • Piwo

Nietolerancja siarczanów

Siarczany to substancje chemiczne, które są przede wszystkim stosowane jako środki konserwujące w żywności, napojach i niektórych lekach. Można je również znaleźć naturalnie w niektórych produktach, takich jak winogrona i sery. Siarczany dodaje się do żywności, takiej jak suszone owoce, aby opóźnić brązowienie i do wina, aby zapobiec psuciu się bakterii (28). Większość ludzi może tolerować siarczany znajdujące się w żywności i napojach, ale niektórzy ludzie są wrażliwi na te chemikalia. Podatność na siarczany najczęściej występuje u osób chorych na astmę, choć osoby bez astmy mogą również nie tolerować siarczynów.

Typowe objawy wrażliwości na siarczany obejmują (29):

  • Obrzęk skóry
  • Zatkany nos
  • Niedociśnienie
  • Biegunka
  • Świszczący oddech
  • Kaszel

Siarczany mogą nawet powodować zwężenie dróg oddechowych u chorych na astmę z nadwrażliwością na siarczany, a w ciężkich przypadkach mogą prowadzić do reakcji zagrażających życiu.

Urząd ds. Żywności i Leków (FDA) nakazuje wskazywanie siarczanów na etykietach wszelkich produktów żywnościowych zawierających siarczany lub w których zastosowano siarczany podczas przetwarzania żywności (30).

Przykłady żywności, która mogą zawierać siarczany, obejmują (31):

  • Suszone owoce
  • Wino
  • Cydr
  • Warzywa w puszkach
  • Potrawy konserwowe
  • Przyprawy
  • Czipsy
  • Piwo
  • Herbata
  • Wypieki

Nietolerancja fruktozy

Fruktoza, która jest rodzajem FODMAP, jest prostym cukrem znajdującym się w owocach i warzywach, a także słodzikach takich jak miód, agawa i syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy.

Konsumpcja fruktozy, szczególnie ze słodzonych cukrem napojów, dramatycznie wzrosła w ciągu ostatnich czterdziestu lat i wiązała się ze wzrostem otyłości, chorób wątroby i chorób serca (32). Oprócz wzrostu chorób związanych z fruktozą, nastąpił również gwałtowny wzrost wchłaniania i nietolerancji fruktozy. U osób z nietolerancją fruktozy, nie jest ona skutecznie wchłaniana do krwi (34). Zamiast tego, zaabsorbowana fruktoza przemieszcza się do jelita grubego, gdzie jest fermentowana przez bakterie jelitowe, powodując problemy trawienne.

Objawy złego wchłaniania fruktozy obejmują (35):

  • Gazy
  • Biegunka
  • Nudności
  • Ból brzucha
  • Wymioty
  • Wzdęcia

Ludzie z nietolerancją fruktozy są często wrażliwi na inne FODMAP i mogą czerpać korzyści z diety o niskiej zawartości FODMAP.

W celu opanowania objawów związanych z zespołem złego wchłaniania fruktozy należy unikać następujących produktów o wysokiej zawartości fruktozy (36):

  • Słodkie napoje
  • Słodycze
  • Jabłka, sok jabłkowy
  • Syrop z agawy
  • Żywność zawierająca syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy
  • Niektóre owoce, takie jak arbuz, wiśnie i gruszki
  • Niektóre warzywa, takie jak groszek cukrowy
  • Inne nietolerowane pokarmy

Wymienione powyżej nietolerancje pokarmowe należą do najczęstszych typów.

Istnieje jednak wiele innych pokarmów i składników, na które ludzie mogą źle reagować. Na przykład:

  • Aspartam: Aspartam jest sztucznym środkiem słodzącym, który jest powszechnie stosowany jako substytut cukru. Chociaż badania są sprzeczne, niektóre badania donoszą o skutkach ubocznych, takich jak depresja i drażliwość u osób z nadwrażliwością na tę substancje(37).
  • Jajka: Niektórzy ludzie mają trudności z trawieniem białka, ale nie są uczuleni na jajka. Nietolerancja jaj jest związana z objawami takimi jak biegunka i ból brzucha (38).
  • MSG: Glutaminian sodu, czyli MSG, jest stosowany jako dodatek wzmacniający smakowitość do żywności. Potrzebne są dalsze badania, ale niektóre badania wykazały, że duże ilości mogą powodować ból głowy, pokrzywkę i ból w klatce piersiowej (39, 40).
  • Barwniki żywności: Wykazano, że u niektórych osób barwniki takie jak Red 40 i Yellow 5, powodują reakcje nadwrażliwości. Objawy obejmują: pokrzywkę, obrzęk skóry i zatkany nos (41).
  • Drożdże: Osoby z nietolerancją drożdży na ogół doświadczają mniej ostrych objawów niż osoby z alergią na drożdże. Objawy są zwykle ograniczone do układu trawiennego (42).

Istnieje wiele produktów i dodatków do żywności, których ludzie nie tolerują. Barwniki spożywcze, glutaminian, jaja, aspartam i alkohole cukrowe okazały się wywoływać objawy u niektórych osób. Nietolerancja pokarmowa różni się od alergii. Większość nie wyzwala reakcji układu odpornościowego, a ich objawy są zwykle mniej poważne. Mogą jednak negatywnie wpłynąć na twoje zdrowie i powinny być traktowane poważnie. Dlatego ważne jest, aby podjąć działania mające na celu identyfikację nietolerancji pokarmowych w celu zapobiegania niepożądanym objawom i problemom zdrowotnym.


Powiązane artykuły

1 Comment

  1. kaska22

    Bardzo fajny artykuł 😉 Niestety problem przeróżnych nietolerancji jest teraz bardzo powszechny. Sama podejrzewam u siebie nietolerancje na produkty mleczne.
    Chce sobie zrobić takie testy https://eurolinefood.pl/miasto/test-na-nietolerancje-pokarmowa-gdynia/
    Mam nadzieję, że wyjdzie coś z tego i będę mogła w końcu dobrać sobie odpowiednią dietę bo ostatnio nie czuję się najlepiej.

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *