{"id":23183,"date":"2019-08-28T16:30:18","date_gmt":"2019-08-28T14:30:18","guid":{"rendered":"https:\/\/www.muscle-zone.pl\/blog\/?p=23183"},"modified":"2019-08-28T16:30:18","modified_gmt":"2019-08-28T14:30:18","slug":"zywieniowy-elementarz-sportowca-weglowodany-w-zywieniu-czlowieka-czesc-1","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.muscle-zone.pl\/blog\/zywieniowy-elementarz-sportowca-weglowodany-w-zywieniu-czlowieka-czesc-1\/","title":{"rendered":"\u017bywieniowy elementarz sportowca \u2013 W\u0119glowodany w \u017cywieniu cz\u0142owieka \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 1"},"content":{"rendered":"
W\u0119glowodany s\u0105 makrosk\u0142adnikiem, kt\u00f3ry ostatnimi laty bardzo cz\u0119sto pojawia\u0142 si\u0119 na ustach (nie z myli\u0107 z \u201ew ustach\u201d!) os\u00f3b zainteresowanych zdrowym \u017cywieniem, szczeg\u00f3lnie od\u017cywianiem os\u00f3b aktywnych. Proponowano zastosowanie diety ketogennej, paleo, samuraja i rozmaitych innych protoko\u0142\u00f3w maj\u0105cych w zwyczaju ogranicza\u0107 konsumpcj\u0119 cukrowc\u00f3w na rzecz innych makrosk\u0142adnik\u00f3w, najcz\u0119\u015bciej t\u0142uszcz\u00f3w. Aktualnie w\u0119glowodany przechodz\u0105 swoisty renesans \u2013 wydawa\u0107 by si\u0119 mog\u0142o, \u017ce \u015bwiat dietetyki sportowej \u201eodkry\u0142 je na nowo\u201d i wiedz\u0105 t\u0105 zach\u0142ysn\u0105\u0142 si\u0119. <\/strong><\/p>\n W najbli\u017cszych paru tekstach pragn\u0119 przybli\u017cy\u0107 Wam najistotniejsze informacje dotycz\u0105ce sacharyd\u00f3w \u2013 przedstawi\u0107 czym s\u0105, jak mo\u017cemy dzieli\u0107 w\u0119glowodany<\/a>, a tak\u017ce do czego s\u0142u\u017c\u0105 naszym organizmom. Warto zapozna\u0107 si\u0119 tak\u017ce z informacjami na temat \u017ar\u00f3de\u0142 w\u0119glowodan\u00f3w, ich zastosowania oraz samego zapotrzebowania osoby aktywnej fizycznie oraz przeci\u0119tnego cz\u0142onka spo\u0142ecze\u0144stwa.<\/p>\n Jak z pewno\u015bci\u0105 zorientowali\u015bcie si\u0119 podczas czytania pierwszego akapitu \u2013 nazw w\u0119glowodany, cukrowce i sacharydy mo\u017cemy u\u017cywa\u0107 zamiennie, gdy\u017c oznaczaj\u0105 t\u0105 sam\u0105 grup\u0119 sk\u0142adnik\u00f3w pokarmowych. Ich g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em s\u0105 produkty ro\u015blinne \u2013 wyj\u0105tek stanowi tutaj laktoza, wyst\u0119puj\u0105ca jedynie w mleku ssak\u00f3w, oraz glikogen (polimer glukozy) zawarty w niewielkich ilo\u015bciach w mi\u0119\u015bniach i podrobach zwierz\u0105t. Nazwa w\u0119glowodany pochodzi od ich g\u0142\u00f3wnych sk\u0142adowych chemicznych \u2013 w\u0119gla i wody.<\/p>\n Sacharydy, podobnie jak t\u0142uszcze, mo\u017cemy podzieli\u0107 wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych kryteri\u00f3w. Bior\u0105c pod uwag\u0119 z\u0142o\u017cono\u015b\u0107<\/u> w\u0119glowodany dzielimy na proste oraz z\u0142o\u017cone (b\u0119d\u0105ce polimerami w\u0119glowodan\u00f3w prostych).<\/p>\n Ze wzgl\u0119du na budow\u0119 cz\u0105steczki, co jest najpowszechniejszym podzia\u0142em, wyr\u00f3\u017cniamy:<\/strong><\/p>\n Kolejny z podzia\u0142\u00f3w to ten w kt\u00f3rym cukrowce kwalifikuje si\u0119 ze wzgl\u0119du na przyswajalno\u015b\u0107.<\/strong> W przyrodzie wyst\u0119puj\u0105 w\u0119glowodany strawne, czyli te z kt\u00f3rymi enzymy wyst\u0119puj\u0105ce w przewodzie pokarmowym cz\u0142owieka s\u0105 si\u0119 w stanie upora\u0107, a tak\u017ce oporne na ich dzia\u0142anie, klasyfikowane jako w\u0119glowodany nieprzyswajalne. Co ciekawe \u2013 ta druga grupa nie jest wcale (jak mog\u0142o by si\u0119 wydawa\u0107) w pe\u0142ni niestrawna, mimo i\u017c s\u0105dzono tak jeszcze par\u0119 lat temu. W\u0119glowodany nieprzyswajalne nie s\u0105 trawione (w przeciwie\u0144stwie do podatnych na dzia\u0142anie enzym\u00f3w) w jelicie cienkim, podlegaj\u0105 natomiast cz\u0119\u015bciowej fermentacji (bakteryjnej) w \u015bwietle jelita grubego, dostarczaj\u0105c energii kom\u00f3rkom jelita oraz po\u017cywki mikrobiocie tam wyst\u0119puj\u0105cej<\/a>. Do w\u0119glowodan\u00f3w nieprzyswajalnych zalicza si\u0119 frakcje b\u0142onnika pokarmowego, jak m.in. fruktooligosacharydy (FOS), skrobi\u0119 oporn\u0105, celuloz\u0119 i hemiceluloz\u0119, gumy, fruktany oraz pektyny.<\/p>\n\n W\u0119glowodany, wbrew temu co zwyk\u0142o si\u0119 powtarza\u0107, nie stanowi\u0105 jedynie \u017ar\u00f3d\u0142a energii dla wzrastaj\u0105cego\/pracuj\u0105cego organizmu. Oczywi\u015bcie jest to ich najlepiej znana, najcz\u0119stsza i niezmiernie istotna rola \u2013 stanowi\u0105 w ko\u0144cu podstawowy materia\u0142 energetyczny dla m\u00f3zgu<\/a> czy pracuj\u0105cych mi\u0119\u015bni*, na tym jednak nie koniec. Po\u015brednio, dzi\u0119ki powstawaniu energii, cukrowce przyczyniaj\u0105 si\u0119 do utrzymywania ciep\u0142oty cia\u0142a. S\u0142u\u017c\u0105 tak\u017ce jako materia\u0142 zapasowy \u2013 organizmy ro\u015blin magazynuj\u0105 glukoz\u0119 pod postaci\u0105 skrobi, zwierz\u0105t natomiast \u2013 jako glikogen (mi\u0119\u015bniowy i w\u0105trobowy). Stopie\u0144 akumulacji uzale\u017cniony jest zar\u00f3wno od poda\u017cy w\u0119glowodan\u00f3w wraz z diet\u0105, zawarto\u015bci tkanki mi\u0119\u015bniowej, jak r\u00f3wnie\u017c adaptacji organizmu (poziom wytrenowania, uprawiana dyscyplina sportu, inne aspekty stylu \u017cycia ni\u017c dieta). Glikogen zmagazynowany w tkankach w\u0105troby uwalniany jest stopniowo do krwiobiegu, zapewniaj\u0105c stabilny poziom glikemii<\/a>, umo\u017cliwiaj\u0105cy sprawne funkcjonowanie uk\u0142adu nerwowego i czerwonych krwinek. Rozpad glikogenu mi\u0119\u015bniowego ma natomiast miejsce g\u0142\u00f3wnie podczas aktywno\u015bci fizycznej, kiedy pracuj\u0105ce mi\u0119\u015bnie \u201ewo\u0142aj\u0105 o paliwo\u201d.<\/p>\n To jednak nie wszystko \u2013 sacharydy pe\u0142ni\u0105 tak\u017ce rol\u0119 budulcow\u0105 - wchodz\u0105 tak\u017ce w sk\u0142ad kwas\u00f3w nukleinowych (DNA i RNA), jako ryboza (st\u0105d nazwa \u2013 kwas rybonukleinowy \u2013 RNA) i deoksyryboza (kwas deoksyrybonukleinowy \u2013 DNA). Rozmaite glikoproteiny wytwarzane przez nasz ustr\u00f3j r\u00f3wnie\u017c zawieraj\u0105 w swojej strukturze reszty cukrowe. Jednym z powszechniejszych jest mucyna wyst\u0119puj\u0105ca w \u015blinie i \u017c\u00f3\u0142ci, chroni\u0105ca b\u0142ony \u015bluzowe (a w efekcie nas samych przed samotrawieniem) i odpowiedzialna za lepko\u015b\u0107 wydzielin. Niekt\u00f3re z aminokwas\u00f3w (tzw. aminokwasy glukogenne, o nich w kolejnych cz\u0119\u015bciach elementarza) do powstania tak\u017ce wymagaj\u0105 w\u0119glowodan\u00f3w.<\/p>\n Produkty w\u0119glowodanowe s\u0105 jednocze\u015bnie \u017ar\u00f3d\u0142em w\u0142\u00f3kna pokarmowego, dzi\u0119ki czemu reguluj\u0105 wiele istotnych mechanizm\u00f3w ustrojowych, jednak o tym postaram si\u0119 napisa\u0107 wi\u0119cej w kolejnej cz\u0119\u015bci!<\/p>\n *Co ciekawe \u2013 rdze\u0144 kr\u0119gowy, erytrocyty (czerwone cia\u0142ka krwi) oraz m\u00f3zg nie s\u0105 w stanie funkcjonowa\u0107 bez odpowiedniej ilo\u015bci glukozy jako paliwa energetycznego. W\u0142a\u015bnie dost\u0119pno\u015b\u0107 glukozy warunkuje prawid\u0142owe funkcjonowanie erytrocyt\u00f3w oraz uk\u0142adu nerwowego cz\u0142owieka, st\u0105d tak istotne stabilne poziomy glikemii (glukozy we krwi), regulowane poprzez uwalnianie glukozy z w\u0105troby.<\/span><\/p>\nWarto zacz\u0105\u0107 od definicji i podstawowego podzia\u0142u<\/strong><\/h4>\n
Podzia\u0142 w\u0119glowodan\u00f3w:<\/h4>\n
\n
Rola w\u0119glowodan\u00f3w<\/strong><\/h4>\n
\u017bywieniowy elementarz sportowca 1 - t\u0142uszcze<\/a>
\n\u017bywieniowy elementarz sportowca 2 - t\u0142uszcze<\/a>
\n\u017bywieniowy elementarz sportowca 3 - t\u0142uszcze<\/a>
\n\u017bywieniowy elementarz sportowca 1 - w\u0119glowodany<\/a>
\n\u017bywieniowy elementarz sportowca 2 - w\u0119glowodany<\/a>
\n\u017bywieniowy elementarz sportowca 3 - w\u0119glowodany<\/a>
\n\u017bywieniowy elementarz sportowca 4 - w\u0119glowodany<\/a><\/h5>\n