Przegląd określonych interwencji żywieniowych w IBS – część IV 

W poprzednich trzech częściach artykułu dokonano krytycznego przeglądu fachowego piśmiennictwa w celu oceny skuteczności następujących interwencji żywieniowych: diety low FODMAP, diety bezglutenowej, diety ubogo- i bezlaktozowej oraz diety nisko- i wysokobłonnikowej we wspomaganiu leczenia zespołu jelita nadwrażliwego. W ostatniej odsłonie artykułu, przedstawione zostaną aktualne dowody na efektywność pozostałych interwencji żywieniowych, relatywnie często zalecanych w celu poprawy objawów żołądkowo-jelitowych u pacjentów z IBS.

Dieta ketogenna

W małym badaniu z ostatecznym udziałem zaledwie 13 pacjentów z postacią biegunkową IBS wykazano, iż przestrzeganie przez okres czterech tygodni diety ketogenicznej o następującym rozkładzie makroskładników: 51 % udziału energii z tłuszczów, 45 % z białka oraz 4 % z węglowodanów (całkowite spożycie poniżej 20 g sacharydów na dobę), przyczyniło się do obniżenia bólu brzucha i częstotliwości wypróżnień, jak również poprawy konsystencji stolca i ogólnej jakości życia badanych [1]. Oprócz obiecujących rezultatów niniejszego studium, opublikowanego w 2009 roku przez Austina i wsp., niewiele więcej wiadomo na temat wpływu diety ketogennej na kondycję zdrowotną pacjentów z IBS, dlatego konieczne są dalsze badania w tej materii, aby móc poważnie rozważyć jej ewentualną rekomendację chorym na IBS.

Dieta niskotłuszczowa

Kilka badań obserwacyjnych oraz kilka niskiej jakości, niekontrolowanych badań oceniało dotychczas wpływ konsumpcji określonej ilości tłuszczu pokarmowego na objawy żołądkowo-jelitowe u pacjentów z IBS [2]. Stwierdzono, że wysoka podaż tłuszczu w diecie może wywoływać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego u chorych na IBS, natomiast zmniejszenie jego spożycia może przynieść pewne korzyści, zwłaszcza u osób z bólem brzucha związanym ze spożywanym posiłkiem [3]. Dowody przemawiające za stosowaniem diety niskotłuszczowej u pacjentów z IBS są jednak w chwili obecnej mocno ograniczone.

Dieta eliminacyjna w oparciu o wynik badania przeciwciał klasy IgG

Jako alternatywę dla omówionych dotychczas interwencji żywieniowych w zespole jelita nadwrażliwego, zaproponowano także w ostatnich kilkunastu latach dietę eliminacyjną opartą na obecności w surowicy krwi przeciwciał IgG swoistych wobec określonych rodzajów żywności [3, 4]. Wszystkie trzy dotychczas opublikowane badania, w których wzięli udział pacjenci z IBS wykazały spójnie, że dieta eliminacyjna oparta na wynikach badań swoistych przeciwciał klasy IgG względem antygenów pokarmowych może prowadzić do zmniejszenia nasilenia objawów choroby i polepszenia ogólnej jakości życia badanych.

Chociaż wyniki badań w tej materii są obiecujące warto zwrócić uwagę, że ostatnia próba została opublikowana w 2006 roku, bowiem zastosowanie tego podejścia w warunkach klinicznych jest obecnie ograniczone. Ponadto istnieją wyraźne obawy dotyczące powtarzalności wyników i ich rzeczywistego znaczenia klinicznego [5]. Jak się bowiem okazuje, chorzy na IBS wydają się mieć znacznie wyższy poziom przeciwciał IgG wobec pokarmów, takich jak choćby jaja, pszenica, soja, krewetki czy krab w porównaniu ze zdrowymi osobami, niemniej jednak nasilenie u nich objawów choroby nie koreluje z wysokim mianem owych przeciwciał [6].

Podsumowanie

Summa summarum, rola żywienia we wspomaganiu leczenia objawów IBS jest złożona i pozostaje wciąż słabo zdefiniowana ze względu na liczne ograniczenia przeprowadzonych do chwili obecnej eksperymentów (m.in.: mała liczebność próby badawczej, efekty placebo czy brak specyficzności objawów choroby) [3, 4].

Aktualne zainteresowania naukowców koncentrują się w głównej mierze na diecie o niskiej zawartości FODMAP, która okazała się szczególnie skuteczna w zakresie zmniejszenia dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego u dotychczas badanych pacjentów z IBS i wydaje się być zarazem jedną z najbardziej efektywnych interwencji żywieniowych w celu poprawy ogólnej jakości życia chorych. Ponadto w podgrupie pacjentów z IBS i/lub nieceliakalną nadwrażliwością na gluten (bądź pszenicę) warto rozważyć wprowadzenie diety bezglutenowej, która może być również skuteczna w redukcji niepokojących objawów żołądkowo-jelitowych.