Popularne artykuły

Jak pozbyć się migreny cz. 2
Healthy Lifestyle

Jak pozbyć się migreny cz. 2 

W poprzednim wpisie zwrócono uwagę na znaczenie transportu i metabolizmu glukozy w mózgu podczas ataków migreny. W  tym wpisie zostaną przybliżone pozostałe mechanizmy przypadłości migrenowych i pozytywnego wpływania na nie diety ketogenicznej.

Przemiany mitochondrialne

Kilka dowodów naukowych wskazuje na korelację genetycznych zaburzeń mitochondrialnych z migreną. W badaniach wykryto takie zdarzenia u około 30% pacjentów i powiązano je ze zwiększeniem intensywności napadów bólu 4-6.

Dziedziczność migreny na poziomie mitochondrialnym jest rzeczywiście możliwa, co zostało potwierdzone w badaniach nad genomem ludzkim 7,8. U pacjentów może dochodzić do dysfunkcji metabolicznych, które prowadzą m.in. do obniżenia aktywności enzymów mitochondrialnych, takich jak np. cyklooksygenazy 9,10.

Zaobserwowano, że zmiany biochemiczne są związane z enzymami łańcucha oddechowego, kodowanego przez mtDNA, który wykazuje wrażliwość w stosunku do wolnych rodników. Może to sugerować, że zwiększony stres oksydacyjny odgrywa rolę w powstawaniu migreny 11,12.

W kilkunastu badaniach z udziałem substancji poprawiających metabolizm mitochondrialny, wykazano, że ich przyjmowanie zmniejszało dolegliwości bólowe wśród osób z migreną. W badaniach stosowano zarówno naturalne substancje, takie jak: koenzym Q10, ryboflawina, kwas alfa-liponowy, witaminy z grupy B i magnez13-30, a  także składniki preparatów farmaceutycznych np. topiramat, amitryptylina i walproinian 31-36.

Oprócz tych substancji skuteczna była dieta ketogeniczna. Obecność ciał ketonowych zwiększa aktywność mitochondriów i ułatwia ich powstawanie. Dzięki temu oddychanie komórkowe przebiega sprawnie, a produkcja energii w postaci ATP odbywa się w sposób ciągły 37-43.

ROS i RNS czyli wolne rodniki

Reaktywne formy tlenu (ROS) i azotu (RNS) powstają w wyniku różnych przemian biochemicznych ustroju. Ich umiarkowana ilość nie jest groźna, ale nadmiar prowadzi do szkodliwych zmian, nazywanych stresem oksydacyjnym. Stres ten występuje, gdy aktywność antyoksydacyjna, czyli przeciwutleniająca w organizmie nie jest wystarczająca, aby zredukować ilość powstających wolnych rodników.

Wolne rodniki mogą tworzyć się podczas zwyczajnych, codziennych aspektów życia np. zmian czasu snu, głodowania, pomijania posiłków, przemian hormonalnych, niskiego ciśnienia atmosferycznego, przebywania w warunkach niedoboru tlenu (np. góry, ćwiczenia fizyczne), nadużywania alkoholu i nikotyny, a nawet intensywnego światła lub dźwięku 2,3,44.

Nadmiar wolnych rodników wpływa niekorzystnie na metabolizm mitochondrialny45. Zaobserwowano, że toksyczne prooksydacyjne metale ciężkie gromadzą się w mózgach pacjentów z migreną 46,47. Stres oksydacyjny jest więc większy u osób chorujących na migreny 48-61, co jest związane z gromadzeniem się metali ciężkich  lub wspomnianymi wyżej uwarunkowaniami genetycznymi62,63.

Obecność w organizmie stanu zapalnego jest reakcją obronną w przypadku różnego rodzaju zagrożeń tkankowych np. infekcji lub uszkodzeń. Związek migreny ze stanem zapalnym nie jest do końca poznany78, ale kilkanaście badań nad mediatorami i mechanizmami stanu zapalnego wskazuje na takie prawdopodobieństwo 79-94.

Ciała ketonowe, powstające w wyniku terapii żywieniowej są dobrą ochroną przeciwko wolnym rodnikom. Obszary korowe i hipokamp mają wówczas zapewnioną ochronę antyoksydacyjną i dłuższą żywotność komórek nerwowych. Odpowiedzialny za to jest główny produkt ketozy żywieniowej, czyli beta-hydroksymaślan64-72.

Połączenie diety ketogenicznej i substancji antyoksydacyjnych zwiększa ochronę przed stresem oksydacyjnym. W jednym z badań dodanie do diety ketogenicznej kwasu liponowego zwiększyło potencjał antyoksydacyjny w mitochondriach, zapewniając ochronę mtDNA przed uszkodzeniem73.

Beta-hydroksymaślan radzi sobie z każdym aspektem stanu zapalnego. Dieta ketogeniczna działa wielowymiarowo w kierunku leczenia migreny 95-99.

Depresja korowa

Depresja korowa obejmuje cykl przemian, które prowadzą do depolaryzacji neuronów. Zjawisko to jest uważane za przyczynę tzw. aury migrenowej. Aura migrenowa jest zespołem objawów poprzedzających ataki migreny. Występują zaburzenia widzenia, mowy, czucia, równowagi i słuchu. Objawy te na szczęście nie dotyczą wszystkich pacjentów.

Depolaryzacja komórek może nastąpić w wyniku niedotlenienia lub hipoglikemii 74-77, co jest mało prawdopodobne podczas diety ketogenicznej 1.

Mikrobiom jelit

Odkrycie mikrobiomu i nadanie mu cech zdrowotnych stanowi krok milowy ku poznaniu biologii człowieka. Zaburzenia składu flory jelitowej są często związane z różnymi chorobami. Okazuje się, że również pacjenci z migreną mogą zmagać się z dysbiozą jelit, czyli niekorzystnym stosunkiem ilościowym pomiędzy bakteriami pożytecznymi a patogennymi.

Pacjenci migrenowi odczuwają często objawy ze strony przewodu pokarmowego, np. wymioty, nudności, zespół jelita drażliwego, celiakia, gastropareza, zaburzenia funkcjonowania wątroby i dróg żółciowych, a także negatywne zmiany mikroflory jelit 100-102.

Bakterie jelitowe odgrywają kluczową rolę m.in. w syntezie neuroprzekaźników i odpowiedzi zapalnej organizmu.

Zdania badaczy są jednak podzielone. W jednym z  badań nie wykazano znaczących różnic w składzie flory bakteryjnej jelit pomiędzy dwoma grupami badanych osób chorych na migrenę, z których jedna stosowała probiotykoterapię, a druga nie103. Było to badanie z udziałem 63 osób.

W większym badaniu, obejmującym 1020 przypadków włączenie do diety probiotyku wielogatunkowego w sposób znaczący redukowało częstość występowania ataków, a ponadto ograniczało konieczność farmakoterapii przeciwbólowej105.

Jak wspomniano wcześniej, ketoza pozwala utrzymać w ryzach stan zapalny, ale poza tym ma potencjał modyfikujący mikrobiotę jelit 106-108. W procesie tym uczestniczą bakterie Parabacteroides i Akkermansia, które kolonizują jelita w wyniku diety ketogenicznej, zmniejszając ryzyko napadów epileptycznych u dzieci, a w konsekwencji także innych zaburzeń neuronalnych 108.

W badaniu z 2016 roku wykazano, że ketoza indukowała przemiany mikrobioty w kierunku rozprzestrzeniania się dobrych bakterii np. Bacteroides i Prevotella, jednocześnie zmniejszając ilość niekorzystnych mikroorganizmów109. Podobne dane odnoszą się do diety ketogenicznej stosowanej u osób chorujących na stwardnienie rozsiane i zaburzenia ze spektrum autyzmu, u których mikrobiota jelit po diecie ketogenicznej uległa pozytywnym przemianom 110,111.

Dieta ketogeniczna w migrenie

Podsumowując dieta ketogeniczna może być skuteczna w walce z migreną za pomocą kilku przedstawionych mechanizmów. Przede wszystkim chroni komórki mózgu przed niedoborem glukozy w warunkach hipoglikemii, zapewnia ciągłą i znaczną podaż energii do neuronów poprzez transport ciał ketonowych do mózgu bez konieczności aktywowania glikoprotein lub udziału insuliny.

Ponadto zwiększa aktywność mitochondriów i produkcję ATP, redukuje skutki niekorzystnych zmian w genach odpowiedzialnych za ataki bólu, chroni przed stresem oksydacyjnym i stanem zapalnym w komórkach, a także wpływa korzystnie na produkcję neuroprzekaźników za pośrednictwem modulowania mikroflory w jelitach.

Dieta ketogeniczna może okazać się skuteczną terapią przeciwbólową w migrenach, a obecnie znajduje swoje zastosowanie w wielu innych przypadkach zaburzeń neurologicznych jak np. padaczka, alzheimer, autyzm, stwardnienie rozsiane i inne.

Powiązane artykuły

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *