Suplementacja DHEA a wspomaganie leczenia depresji 

Obserwuje się, że w ostatnich dwóch dekadach stale rośnie zainteresowanie rolą dehydroepiandrosteronu (DHEA) w zaburzeniach psychiatrycznych, w tym zwłaszcza w depresji [1]. Hormon steroidowy DHEA jest słabym androgenem, wydzielanym głównie przez korę nadnerczy oraz w mniejszym zakresie przez jądra i jajniki, a jego sekrecja w nadnerczach jest regulowana przez ACTH oraz propiomelanokortynę.

Co więcej, ów związek charakteryzuje się wahaniami dobowymi, zbliżonymi do rytmu wydzielania kortyzolu, natomiast ze względu na swoją niską stabilność, wyraźnie częściej w celu oceny wydolności nadnerczy w zakresie jego produkcji oznacza się stężenie siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEA-S), którego okres półtrwania wynosi od 10 do 20 godzin (nawet do 20 razy dłużej, niż DHEA).

Działanie przeciwdepresyjne DHEA

DHEA i jego ester siarczanowany DHEA-S są najliczniej występującymi hormonami steroidowymi, produkowanymi przez nadnercza u dorosłych ludzi i znajdują się zarówno we krwi, jak i w mózgu, gdzie funkcjonują jako neurosteroidy, cechujące się zdolnością do modulowania przebiegu wielu procesów neurobiologicznych, w tym aktywności katecholamin (adrenaliny i noradrenaliny), receptorów glutaminianowych i sigma-1 (σ1), neurogenezy (powstawania funkcjonalnych komórek nerwowych), neuroprotekcji, a także właściwości przeciwzapalnych, antyoksydacyjnych i antyglukokortykoidowych (wywierania działania antagonistycznego w stosunku do kortyzolu) [1 - 5].

Uważa się, że w wyniku tak szerokiego spektrum działania biologicznego, odpowiednio wysokie stężenie DHEA-S może być czynnikiem ochronnym przed depresją oraz ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, choć wyniki wielu dotychczas przeprowadzonych badań z udziałem klinicznie zdiagnozowanych pacjentów z depresją przyniosły niejednoznaczne rezultaty. Co ciekawe, w co najmniej kilku opublikowanych do chwili obecnej badaniach zaobserwowano, że egzogennie podawany DHEA wykazał dużą skuteczność przeciwdepresyjną u ludzi, bowiem w niektórych przypadkach osoby, które osiągnęły wyższe stężenie krążącego DHEA-S na skutek wdrożonej suplementacji, uzyskały również poprawę wyników.

Zastosowanie DHEA w zaburzeniach depresyjnych

W dużym brytyjskim badaniu kohortowym, obejmującym dane ponad 3 tysięcy uczestników, które zostało opublikowane w 2016 roku w czasopiśmie Psychoneuroendocrinology odnotowano, że wyższe stężenia DHEA-S były powiązane ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju objawów depresyjnych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, natomiast niższe stężenia tego hormonu steroidowego przewidywały wystąpienie epizodu depresji w przyszłości [3]. Z kolei, w upublicznionym rok później w tym samym czasopiśmie, studium z udziałem 36 osób z ciężkimi zaburzeniami depresyjnymi, które nie były wcześniej leczone farmakologicznie zauważono, że wyższe stężenia krążącego DHEA-S, zarówno w przypadku braku stosowania leków przeciwdepresyjnych, jak i po ośmiu tygodniach leczenia lekami z grupy SSRI (selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny) były związane z remisją objawów depresji po leczeniu farmakologicznym z użyciem leków z grupy SSRI [4]. Rezultaty niniejszego badania sugerują, że wysoki poziom endogennego DHEA-S może być ważnym fizjologicznym stanem, wpływającym korzystnie na skuteczność leczenia lekami z grupy SSRI, na co wskazują zresztą doniesienia pochodzące z wcześniejszych badań przedklinicznych i klinicznych.

Warto również wspomnieć, że w ubiegłym roku ukazała się systematyczna praca przeglądowa i metaanaliza, autorstwa brazylijskich uczonych, której wyniki wykazały, że stosowanie DHEA jest bardziej skuteczne, niż placebo w leczeniu objawów depresyjnych u osób ze stwierdzoną depresją lub chorobą afektywną dwubiegunową podczas epizodu depresyjnego [5]. Naukowcy zaobserwowali, że poprawa symptomów choroby następowała często u pacjentów równocześnie wraz ze wzrostem stężenia krążących DHEA i DHEA-S, co podkreśla możliwość zastosowania DHEA we wspomaganiu leczenia zaburzeń depresyjnych, zwłaszcza w przypadku stwierdzonego niskiego poziomu DHEA-S. Co jeszcze ważne, nie zaobserwowano dotychczas jakichkolwiek znaczących działań niepożądanych przyjmowania egzogennego DHEA u badanych uczestników.