Wpływ suplementacji ekstraktem z zielonej kawy na zdrowie kardiometaboliczne 

Nie ulega żadnej wątpliwości, że kawa jest jednym z najczęściej spożywanych napojów na świecie. Kawa jest bogata w liczne związki fenolowe, które wykazują właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe, dzięki czemu mogą obniżać ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 oraz zespołu metabolicznego. Głównymi związkami fenolowymi zawartymi w kawie są kwasy chlorogenowe, których znaczna ilość ulega redukcji podczas procesu palenia, dlatego ziarna zielonej kawy są ich bogatszym źródłem w porównaniu z czarną kawą paloną [1, 2].

Czy zielona kawa może wspomagać redukcję masy ciała?

Pod koniec ubiegłego roku w czasopiśmie naukowym „Phytomedicine” opublikowano wyniki systematycznej pracy przeglądowej i metaanalizy, obejmującej 16 RCTs (randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych), które wykazały, iż długotrwała suplementacja (powyżej 4 tygodni) ekstraktem z zielonej kawy przyczyniła się do znaczącego zmniejszenia wskaźnika BMI i masy ciała u badanych z nadwagą lub otyłością [1]. Z kolei w niedawnym RCT z udziałem 43 pacjentów w przedziale wiekowym 18 – 70 lat ze zdiagnozowanym zespołem metabolicznym oraz wskaźnikiem BMI powyżej 25 kg/m² zauważono, że przyjmowanie przez okres ośmiu tygodni 400 mg bezkofeinowego ekstraktu z zielonej kawy dwa razy dziennie, wiązało się z istotnym obniżeniem ciśnienia skurczowego krwi, obwodu talii, stężenia glukozy we krwi na czczo, wartości indeksu HOMA-IR i apetytu w porównaniu z grupą kontrolną [2]. Co ciekawe, w grupie interwencyjnej odnotowano prawie dwukrotnie większe zmniejszenie masy ciała i wskaźnika BMI niż w grupie otrzymującej placebo, choć w obydwu grupach dieta przez cały okres trwania badania była izokaloryczna. Nie zaobserwowano natomiast żadnej różnicy pod względem poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) i parametrów profilu lipidowego krwi, między dwiema grupami.

Wpływ ekstraktu z zielonej kawy na wartości ciśnienia tętniczego krwi

Ubiegłoroczny systematyczny przegląd i metaanaliza, uwzględniająca 9 RCTs dostarczyły dowodów, że kilkutygodniowa suplementacja ekstraktem z zielonej kawy może prowadzić do znaczącego obniżenia zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi u badanych [3]. Warto podkreślić, iż analiza podgrup ujawniła, że szczególną poprawę wartości ciśnienia tętniczego krwi osiągali pacjenci ze stwierdzonym nadciśnieniem tętniczym krwi w wyniku stosowania zielonej kawy w dawce do 400 mg na dobę przez okres jednego miesiąca.

Czy zielona kawa poprawia profil lipidowy krwi?

Dostępne dowody z badań interwencyjnych (świeża metaanaliza, obejmująca 17 RCTs i całkowitą liczbę 776 uczestników) sugerują, że suplementacja ekstraktem z zielonej kawy może powodować znaczne obniżenie stężeń we krwi cholesterolu całkowitego i lipoprotein LDL oraz wzrost stężenia lipoprotein frakcji HDL (w dawkach powyżej 400 mg na dobę), jak również niewielką, lecz nieistotną statystycznie poprawę poziomu trójglicerydów [4]. We wspomnianej metaanalizie wykazano również, że obniżające działanie ekstraktu z zielonej kawy na stężenie lipoprotein o niskiej gęstości LDL i trójglicerydów oraz jego pozytywny wpływ na poziom lipoprotein o wysokiej gęstości HDL były znacznie większe u kobiet. Co więcej, silniejsze działanie obniżające stężenie lipidów we krwi zaobserwowano również w badaniach interwencyjnych, które trwały między 8 a 11 tygodni i testowały wyższe dawki suplementacji ekstraktem z zielonej kawy, mianowicie co najmniej 400 mg na dzień.

Oddziaływanie zielonej kawy na gospodarkę węglowodanową

W świetle najnowszych doniesień naukowych (metaanaliza 6 RCTs z 2019 roku o łącznej liczbie 291 uczestników) uważa się, że stosowanie ekstraktu z zielonej kawy może przyczyniać się do zmniejszenia stężenia glukozy we krwi na czczo oraz obniżenia wartości wskaźnika insulinooporności HOMA-IR, jednakże w dawce powyżej 400 mg na dobę (dowód niskiej jakości) [5]. Należy zaznaczyć, że wielkość efektu jest niewielka, a jego znaczenie kliniczne nie jest znane, stąd niezbędne są bardziej precyzyjne próby z dłuższym czasem interwencji w celu określenia skuteczności i bezpieczeństwa długotrwałego przyjmowania ekstraktu z zielonej kawy jako suplementu potencjalnie obniżającego stężenie glukozy we krwi oraz poprawiającego funkcjonowanie gospodarki węglowodanowej organizmu.

Możliwe efekty uboczne suplementacji ekstraktem z zielonej kawy

Warto na sam koniec wspomnieć, że pomimo ogólnego korzystnego wpływu ekstraktu z zielonej kawy na parametry lipidogramu krwi, w trzech RCTs zaobserwowano wzrost stężenia lipoprotein frakcji LDL i obniżenie poziomu lipoprotein frakcji HDL [4]. Niekorzystny wpływ ekstraktu z zielonej kawy na profil lipidowy krwi był prawdopodobnie związany z różnicami w metodach palenia kawy i/lub zmianami strukturalnymi (oksydacyjnymi) kwasu chlorogenowego, co spowodowało znaczącą redukcję jego zawartości. Istnieją również obawy dotyczące potencjalnego działania hepatotoksycznego ekstraktów z zielonej kawy. We wcześniejszych badaniach wykazano, że stosowanie 2 g kwasu chlorogenowego na dzień zwiększało stężenie homocysteiny we krwi (czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych) u osób pijących kawę. Jak się bowiem okazuje, zdarzenia niepożądane mogą wystąpić, gdy silnie skoncentrowana zielona kawa jest wypijana regularnie w dużych ilościach, dlatego potencjalne ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych u ludzi może wynikać z ostrego spożycia wyższych poziomów kwasu chlorogenowego przez krótki okres czasu. Zdroworozsądkowe podejście będzie zatem i w tym przypadku najlepszym rozwiązaniem, albowiem należy pamiętać, iż to dawka decydować będzie o konsekwencjach metabolicznych.