Popularne artykuły

Czy wysoka podaż wapnia wspomaga redukcję masy ciała?
Food with calcium. Products rich in calcium. The view from above, flat lay
Healthy Lifestyle

Czy wysoka podaż wapnia wspomaga redukcję masy ciała? 

Otyłość stała się jednym z najważniejszych problemów zdrowia publicznego na świecie i jest niewątpliwie ściśle związana z występowaniem wielu przewlekłych chorób niezakaźnych, takich jak nowotwory, choroby sercowo-naczyniowe czy cukrzyca typu 2 [1, 2]. Jak się bowiem okazuje, nawet niewielkie zmniejszenie masy ciała o 5 % (np. około 2,5 kg przy masie ciała 80 kg) u osób z nadmiernym stopniem otłuszczenia ciała może poprawić u nich stan zdrowia oraz jednocześnie znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju przewlekłej choroby niezakaźnej.

Chociaż ogólnie przyjmuje się, że bilans energetyczny odgrywa główną rolę w kontrolowaniu masy ciała, liczne dotychczas przeprowadzone badania naukowe oceniały również potencjalną rolę wapnia w procesie redukcji tkanki tłuszczowej [1 – 3]. W badaniach in vitro oraz in vivo stwierdzono, że wapń jako niezbędny składnik mineralny organizmu wykazuje liczne właściwości biologiczne, w tym może odgrywać ważną rolę w wydzielaniu hormonów, metabolizmie glikogenu, a także proliferacji i różnicowaniu adipocytów. Z kolei, wyniki kilku przekrojowych badań epidemiologicznych wykazały, że odpowiednie spożycie wapnia z dietą może wiązać się z niższą masą ciała, przy czym dieta bogata w wapń może łagodzić przyrost masy ciała.

W metaanalizie z 2015 roku, obejmującej 41 randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych i łączną liczbę 4802 uczestników wykazano, że ​​nie ma dowodów na to, że zwiększenie podaży wapnia w postaci suplementów diety lub konsumpcji mleka i przetworów mlecznych przyczynia się do zmniejszenia masy ciała lub obniżenia zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie [1]. Autorzy niniejszej publikacji odnotowali natomiast, że istnieją pewne dowody na to, że spożycie mniej więcej 3 porcji na dzień mleka i produktów mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu (co dostarcza około 1300 mg wapnia na dobę) w obecności ograniczenia energii w diecie spowodowało niewielką, lecz ogólnie większą utratę tkanki tłuszczowej w krótkim okresie 4 miesięcy. Rezultaty tej metaanalizy wskazują, że niskotłuszczowe przetwory mleczne można włączyć jako element zdrowej diety odchudzającej bez negatywnego wpływu na masę lub skład ciała w krótkim okresie czasu.

W innej metaanalizie, opublikowanej w listopadzie 2016 roku w czasopiśmie The American Journal of Clinical Nutrition, której celem było zbadanie korelacji między suplementacją wapnia a zmianą masy ciała na podstawie wieku, płci, wskaźnika masy ciała BMI badanych i długości trwania interwencji, uwzględniono 33 randomizowane, kontrolowane badania kliniczne z całościowym udziałem 4733 uczestników [2]. Naukowcy z Capital Medical University w Chinach zaobserwowali ujemne korelacje między suplementacją wapnia a zmianą masy ciała u dzieci i młodzieży, u dorosłych mężczyzn oraz kobiet w wieku przedmenopauzalnym lub starszym (powyżej 60 lat) i zasugerowali, że zwiększenie spożycia wapnia może zmniejszyć masę ciała u tych osób. Co więcej, dotychczasowe źródła nie wykazały wyraźnie, że zwiększenie podaży wapnia zmniejsza masę ciała, jednak po rozważeniu wieku, płci, BMI i długości suplementacji wapnia widoczne były skutki spożycia wapnia na utratę masy ciała. Zauważono, że zwiększenie konsumpcji wapnia do wartości zalecanych może również wspomagać proces redukcji masy ciała u osób z prawidłowym wskaźnikiem masy ciała BMI.

Jak się bowiem okazuje, również rezultaty tegorocznego randomizowanego badania klinicznego z udziałem 135 kobiet rasy kaukaskiej ze stwierdzoną nadwagą lub otyłością, będących we wczesnym okresie pomenopauzalnym wykazały, że diety hipokaloryczne charakteryzujące się zwiększonym spożyciem witaminy D i wapnia oraz/lub niskotłuszczowych produktów mlecznych podczas trwającej 6 miesięcy interwencji przyczyniły się do większego ubytku całkowitej masy ciała i tkanki tłuszczowej, a także lepszego zachowania beztłuszczowej masy ciała, w tym tkanki kostnej w porównaniu z dietami wyłącznie opartymi o deficyt energetyczny [4]. Zdaniem autorów niniejszej pracy, zwiększenie konsumpcji niskotłuszczowych przetworów mlecznych do 4 – 5 porcji w ciągu dnia może być korzystne dla utraty, bądź utrzymania masy ciała i w dodatku może prowadzić do bardziej pożądanych zmian składu ciała u kobiet po menopauzie podczas okresu umiarkowanej redukcji masy ciała.

Pośród mechanizmów działania, które odpowiadają za potencjalne właściwości przeciwotyłościowe wapnia wymienia się m.in.: regulację procesu adipogenezy, hamowanie wchłaniania i zwiększenie wydalania tłuszczów z kałem, pobudzenie oksydacji kwasów tłuszczowych, poprawę wrażliwości insulinowej, nasilenie termogenezy wraz ze wzrostem aktywności brunatnej tkanki tłuszczowej oraz modyfikację składu mikrobioty jelitowej [1 – 3].

Konkludując, chociaż dokładna rola wapnia w walce z nadmiernym stopniem otłuszczenia ciała u różnych osobników oraz sposób, w jaki wapń indukuje potencjalne mechanizmy działania przeciw otyłości wymagają dalszych badań, obecne dowody wskazują, iż wapń wykazuje liczne właściwości biologiczne, które potencjalne mogą wspomagać proces redukcji tkanki tłuszczowej na diecie z deficytem kalorycznym [1 – 4]. Warto również podkreślić, że długotrwałe nadmierne spożycie wapnia z pokarmem i/lub suplementami diety może wiązać się z wystąpieniem negatywnych konsekwencji zdrowotnych, które mogą obejmować m.in.: rozwój kamieni nerkowych, hiperkalcemię, zawał mięśnia sercowego, konieczność hospitalizacji z ostrymi objawami żołądkowo-jelitowymi czy ogólny wzrost ryzyka sercowo-naczyniowego.

[bg_collapse view="link" color="#92d500" icon="arrow" expand_text="Bibliografia " collapse_text="Bibliografia (zwiń)" ]        

  1. Booth A.O., Huggins C.E., Wattanapenpaiboon N., Nowson C.A.: Effect of increasing dietary calcium through supplements and dairy food on body weight and body composition: a meta-analysis of randomised controlled trials. Br J Nutr. 2015 Oct 14;114(7):1013-25. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26234296
  2. Li P., Fan C., Lu Y., Qi K.: Effects of calcium supplementation on body weight: a meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2016 Nov;104(5):1263-1273. https://academic.oup.com/ajcn/article/104/5/1263/4564396
  3. Zhang F., Ye J., Zhu X., Wang L., Gao P., Shu G., et al.: Anti-Obesity Effects of Dietary Calcium: The Evidence and Possible Mechanisms. Int J Mol Sci. 2019 Jun 23;20(12). pii: E3072. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6627166/
  4. Ilich J.Z., Kelly O.J., Liu P.Y., Shin H., Kim Y., Chi Y., et al.: Role of Calcium and Low-Fat Dairy Foods in Weight-Loss Outcomes Revisited: Results from the Randomized Trial of Effects on Bone and Body Composition in Overweight/Obese Postmenopausal Women. Nutrients. 2019 May 23;11(5). pii: E1157. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6566640/ [/bg_collapse]

Powiązane artykuły

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *