Czy słodziki na bazie stewii są bezpieczne dla zdrowia?

Naukowcy dokonali przeglądu badań dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności słodzików na bazie stewii, omawiając właściwości liści stewii.

Stevia rebaudiana to krzew, który można znaleźć przede wszystkim w Brazylii i Argentynie. Liście stewii zawierają glikozydy stewiolowe (główny składnik ekstraktu z liści), które są używane jako substancje słodzące. Ekstrakty nie są całkowicie czyste, jeśli czuć gorzki posmak w produktach  wykorzystujących ten rodzaj słodzika, dlatego podjęto niemałe wysiłki, aby lepiej oczyścić ekstrakty. Istnieje wiele różnych rodzajów glikozydów stewiolowych. Większość słodzików pochodzących z glikozydów stewiolowych może być stosowana globalnie w przemyśle spożywczym, o ile są one wysoce oczyszczone i spełniają określone standardy. Samuel i jego współpracownicy opracowali kompleksowy przegląd dotyczący słodzików na bazie stewii, aby edukować pracowników służby zdrowia i opinię publiczną o jego bezpieczeństwie i skuteczności. Wyniki tej metaanalizy zostały opublikowane w The Journal of Nutrition.

W jaki sposób metabolizowane są glikozydy stewiolowe?

Glikozydy stewiolowe nie są trawione w żołądku, a zamiast tego są rozkładane przez bakterie w naszych jelitach (bakteroidy), które mogą następnie zużywać rozbite składniki na energię. To może wyjaśnić, dlaczego te substancje słodzące są uznawane za produkty „zero kalorii”. Stewiole, szkielet cząsteczki słodzika stewii, mogą być wysłany do wątroby, aby tam zostać zmetabolizowanymi, a następnie ostatecznie wydalony. Ogólnie rzecz biorąc, obszerne przeglądy literaturowe wydają się

sugerować, że różne typy glikozydów stewiolowych mogą być podobne pod względem ich metabolizowania.

Czy glikozydy stewiolowe są bezpieczne?

Wysoce oczyszczone glikozydy stewiolowe są uważane za bezpieczne do spożycia, ale surowe, zanieczyszczone ekstrakty powodowały problemy z płodnością w badaniach na zwierzętach. W badaniu przeprowadzonym na szczurach karmionych różnymi dawkami glikozydów stewiolowych przez dwa lata, nie stwierdzono wzmożonego rozwoju nowotworów złośliwych (we wszystkich badanych dawkach). Jednak przy najwyższej dawce obserwowane były niekorzystne zmiany w nerkach, masie ciała i długości życia. W badaniach na zwierzętach nie zaobserwowano negatywnych skutków stosowania glikozydów stewiolowych o wysokiej czystości na kobiety w ciąży i dzieci. Wiele badań przeanalizowanych w tym przeglądzie zawiera zapis dopuszczalnego dziennego pobrania (ADI), którego poszczególne osoby powinny przestrzegać.

Na podstawie dowodów z szeregu publikacji wykazano, że glikozydy stewiolowe nie są genotoksyczne, co oznacza, że nie wpływają one na integralność genetyczną komórek. Ponadto badania dotyczące bezpieczeństwa u ludzi wykazały, że niektóre dawki stewii (glikozydu stewiolowego) nie wykazywały niepożądanych reakcji na ciśnienie krwi lub na poziom glukozy we krwi na czczo u osób chorych na cukrzycę i osób zdrowych.

​Ponieważ substancja słodząca pochodzi z rodziny roślin zbliżonej do innych rodzin roślin, które mają właściwości alergizujące, przeprowadzono przegląd literatury w celu oceny alergogennych właściwości glikozydów stewiolowych. Według dostępnych badań stewia nie jest silnie alergizująca, przypadki reakcji uczuleniowych zdarzają się niezwykle rzadko i przy kontakcie z nieoczyszczonym ekstraktem. Ogólnie rzecz biorąc, czystsze postacie słodzika stewii wydają się być bezpieczne dla

wszystkich ludzi, w tym chorych na cukrzycę. Niektóre badania sugerują, że glikozydy stewiolowe mają korzystny wpływ na zarządzanie poziomem glukozy we krwi w porównaniu do zwykłych cukrów. W dłuższych badaniach trwających od kilku miesięcy do roku wydają się mieć ogólnie neutralne skutki. Ponadto, glikozydy stewiolowe nie wydają się być próchnicogenne w porównaniu z sacharozą, ale należałoby je dalej ocenić w bardziej długoterminowych badaniach. Konieczne są dalsze badania dotyczące stosowania słodzika na bazie stewii.

Podsumowując, organizacje takie jak Akademia Żywienia i Dietetyki, American Diabetes Association (ADA) i American Heart Association (AHA) generalnie zgadzają się, ze słodzik na bazie stewii jest dobrą alternatywą dla tradycyjnych cukrów Należy jednak wykonać pogłębione badania na większej liczbie osób, aby w pełni poznać mechanizm działania i potencjalne skutki uboczne stosowania stewii. Należy też podnosić świadomość ludzi, zwłaszcza pracowników służby zdrowia i dietetyków, w kwestii używania tego typu słodzików.