Leucyna

Informacja

Leucyna jest aminokwasem egzogennym, jednym z trzech aminokwasów rozgałęzionych, ketogennych, jej izomerem jest izoleucyna. Wpływa na wydzielanie się (sekrecję) hormonów anabolicznych (insuliny w połączeniu węglowodanami) , oddziaływuje na enzymy (kinazy mTOR) rozpoczynając proces syntezy białek mięśniowych i kontrolując jego przebieg. Synteza białek poprzez leucynę wpływa na rozwój kości, mięśni i skóry. Działa redukująco na tkankę tłuszczową. Bez dostępności leucyny synteza białek jest niewykonalna. W stanie naturalnym występuje w produktach zwierzęcych (m.in. jajach, mięsie, nabiale i rybach), roślinnych, a także w postaci suplementów potreningowych, aminokwasów BCAA, EAA, no-boosterów, stacków kreatynowych, preparatów węglowodanowych. Występuje również w postaci monopreparatów. Jest jednym z ważniejszych aminokwasów dla organizmu sportowca, w zasadzie w każdej dyscyplinie sportowej.

Dawkowanie: Zapotrzebowanie wynosi 5-10 g/24h, dawkowanie w czasie okołotreningowym oraz rano po przebudzeniu.

Walina

Informacja

Walina jest egzogennym aminokwasem rozgałęzionym niezbędnym do funkcjonowania układu nerwowego (odbieranie bodźców czuciowych), biorącym udział w syntezie białek mięśniowych i procesie wytwarzania energii. Podawanie dodatkowej dawki waliny przed wysiłkiem (lub bezpośrednio po nim) wykazuje działanie antykataboliczne, chroniące białka i pozwalające na ich odbudowę. Posiada działanie lekko stymulujące (odsuwające objawy zmęczenia podczas wysiłku) wpływając na poziom i relacje neuroprzewodników. Przyczynia się do ochrony wątroby. Stymuluje zwiększenie siły i masy mięśniowej, bierze udział w redukcji tkanki tłuszczowej. Suplementacja preparatami BCAA, EAA oraz innymi mieszankami aminokwasowymi, odżywkami białkowymi i węglowodanowo-białkowymi oraz stackach przynosi korzystne rezultaty w sporcie wysiłkowym i wytrzymałościowym.

Niedobór waliny może wystąpić w przypadku zwiększonych potrzeb energetycznych organizmu, w wyniku stresu, a także zbytniego obciążenia wysiłkowego.

Izoleucyna

Informacja

Izoleucyna jest egzogennym aminokwasem rozgałęzionym (BCAA), izomerem Leucyny. Ma działanie antykataboliczne (chroni mięśnie przed  rozpadem), glukogenne (stanowi alternatywne źródło energii w przypadku spadku poziomu glukozy po wysiłku, wspomaga regulację poziomu glukozy we krwi, ogranicza niedobory kwasów tłuszczowych), antykataboliczne (chroni mięśnie przed rozpadem), redukuje stres. Bierze udział w syntezie białek (w tym syntezie hemoglobiny). Stanowi niezbędny element regeneracji organizmu i uszkodzonych tkanek po intensywnym treningu. Występuje w produktach zawierających białko pochodzenia zwierzęcego (mięso i jego przetwory, jaja, nabiał) oraz roślinnego (migdały, orzechy) oraz suplementach diety.

Izoleucyna jest stosowana z pozostałymi aminokwasami rozgałęzionymi: waliną i leucyną w preparatach kompleksowych typu BCAA, w proporcjach: leucyna:izoleucyna:walina = 2:1:1. W preparatach stosowanych w sporcie wyczynowym wymagającym zwiększonej wytrzymałości stosuje się większy udział izoleucyny.

Dawkowanie: Brak normy dziennego użytkowania. Często stosowana bezpośrednio po wysiłku przy spadkach poziomu glukozy lub niedobory kwasów tłuszczowych.

Beta-alanina

Informacja

Beta-alanina (β-alanina) należy do β-aminokwasów (tej samej grupy do której należy I-alanina, lecz o różnych właściwościach chemicznych). W połączeniu z histydyną tworzy β-alanylo-L-histydynę (karnozynę) związek wykazujący właściwości antyoksydacyjne, chelatujące i buforujące. Karnozyna obniża poziom jonów wodorowych w komórce i pozwala na przedłużanie wysiłku, większą wydolność siły i wytrzymałości oraz wpływa na odnowę biologiczną po wysiłku. Beta-alanina dostępna jest w postaci monopreparatów oraz zaawansowanych preparatów aminokwasowych, stacków kreatynowych, boosterów azotowych.

Tyrozyna

Informacja

Tyrozyna - aminokwas endogenny (syntezowany wewnątrz organizmu), jeden z 22 aminokwasów budujących białka. W stanie naturalnym występuje w produktach żywnościowych zwierzęcych (jaja, nabiał, mięso). W razie niedoborów może być syntezowana w procesie hydroksylacji fenyloalaniny, ulegającej przekształceniu w tyrozynę w obrębie wątroby. Jest prekursorem neuroprzekaźników : dopaminy (z grupy  katecholamin, uczestniczących w procesach zachodzących w układzie nerwowym, powodujących koordynację mięśni oraz uczestniczy w syntezie wielu hormonów) i noradrenaliny (przeciwdziałającej stresowi, stymulującej pracę serca i układu krążenia oraz nasilającej glikogenolizę i lipolizę uczestnicząc w procesach przemian energetycznych). Tyrozyna jest prekursorem hormonów tarczycy odpowiedzialnych za tempo przemian w procesach metabolicznych oraz barwnikiem (melanina). W suplementacji preparaty zawierające tyrozynę stosowane są w programach redukcji tkanki tłuszczowej (odchudzanie), poprawiających natrój i pobudzających.

Dawkowanie: Zwyczajowo 500–2000 mg na dobę.

Acetyl-L-Karnityna (ALCAR)

Informacja

Acetyl-L-Karnityna (ALC, ALCAR) jest acetylowaną postacią substancji witaminopodobnej karnityny. Wykazuje działanie metaboliczne, antyoksydacyjne i neuroprotekcyjne.  Jej wysoki potencjał antyoksydacyjny i neuroprotekcyjny wykorzystywany jest w leczeniu neurologicznym stanów głębokiego stresu i depresji. Jej stosowanie wpływa na wrażliwość insulinową tkanek oraz intensyfikację działania długołańcuchowych kwasów tłuszczowych w produkcji i wydatkach energii, przez co zwiększa się działanie metaboliczne wpływające na poprawę estetyki i składu ciała.  W medycynie ALC stosowana w profilaktyce i leczeniu niepłodności u mężczyzn. Suplementacja ALC polecana jest osobom aktywnym fizycznie i umysłowo, obciążonych głębokim stresem i w stanach depresyjnych. Zmniejsza poczucie zmęczenia i jego odczuwalność. Wspomaga procesy redukcji tkanki tłuszczowej.

Dawkowanie: Zwyczajowo używane w suplementacji (500–1000 mg/ na dobę w 1–3 dawkach przed wysiłkiem fizycznym.

Histydyna

Informacja

Histydyna jest jednym z 22 aminokwasów wchodzących w skład białka, który w zależności od źródła informacji określany jest jako "względnie egzogenny" lub "egzogenny". Wymagana dawka tego aminokwasu jest bardzo niewielka, a przy tym należy dodać, że rolę w zaspokajaniu zapotrzebowania na niego może odgrywać również mikroflora jelitowa.

Histydyna jest prekursorem karnozyny, a więc dipeptydu posiadającego właściwości antyoksydacyjne i buforujące. Zwiększenie dawki karnozyny w mięśniach jest skutecznym sposobem na zwiększenie siły i wytrzymałości, jak również na przyspieszenie regeneracji po wysiłku fizycznym, a więc poprawy wskaźników, które mają niebagatelne znaczenie zwłaszcza w przypadku osób regularnie uprawiających sport, w tym sportowców zawodowych.

Oferta preparatów zawierających histydynę jest dość mocno ograniczona, aminokwas ten jest głównie dodawany do niektórych suplementów stosowanych przed i/lub po treningu oraz suplementów aminokwasowych. Należy jednak zaznaczyć, iż występuje ona również w postaci naturalnej w pokarmach bogatych w białko, a więc przede wszystkim w mięsie, jajach i nabiale, a także w odżywkach białkowych.

Histydyna jest aminokwasem glukogennym, czyli może zostać przekształcona w organizmie w glukozę. Bierze ona również udział w syntezie białek, w tym hemoglobiny.

Dawkowanie: Brak precyzyjnych danych, aczkolwiek jak już zostało to nadmienione powyżej – wymagana dawka tego aminokwasu jest bardzo niewielka.

Magnez

Informacja

Magnez  (pierwiastek z grupy berylowców, la 12, symbol chem. Mg), jeden z najważniejszych dla zdrowia mikroelementów, bierze udział w procesie syntezy rozpadu związków wysokoenergetycznych oraz w procesach przemiany węglowodorów i tłuszczy. Wpływa na rozszerzenie naczyń krwionośnych i obniżenie ciśnienia krwi, przeciwdziała nadkrzepliwości. Niedobory wpływają na zaburzenia rytmu serca, złośliwe kurcze mięśni, bezsenność i stany lękowe. Jest składnikiem wielu suplementów diety oraz występuje w produktach spożywczych, takich jak: chleb pełnoziarnisty, rośliny strączkowe, kasza gryczana, ryż, ryby, mięso, a także czekolada, kakao i orzechy.

Dawkowanie 100 – 500 mg/dzień

Witamina B1 (Tiamina)

Informacja

Witamina B­1 (tiamina, aneuryna) poprawia sprawność umysłową oraz wzmacnia system nerwowy zapewniając prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Usprawnia czynności serca i układu mięśniowego. Jest pomocnicza w leczeniu półpaśca. Bierze udział w metabolizmie węglowodanów i tłuszczów. Naturalnym źródłem witaminy B1 są: ciemne pieczywo, drożdże, jaja, jarzyny surowe, mięso, mleko, rośliny strączkowe, sery.

Niedobór witaminy B1 utrudnia procesy rozpadu cukrów (katabolizm), powoduje utratę łaknienia i zaburzenia w funkcjonowaniu układu pokarmowego, może wywoływać zapalenie wielonerwowe i chorobę beri-beri.

Dawkowanie: Norma dzienna  wynosi 1–2 mg.

Witamina B6

Informacja

Witamina B6 (pirydoksyna, pirydoksal, pirydoksamina) jest rozpuszczalna w cieczach. Bierze udział w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów. Poprzez obniżenie poziomu tłuszczu we krwi nie pozwala na odkładanie się ich w organizmie. Jest pomocna przy wchłanianiu magnezu i witaminy B­12­ (kobalaminy). Działa przeciwskurczowo na mięśnie i przeciwzapalnie w bólach stawów. Działa przeciwmiażdżycowo. Zapewnia efektywną pracę mózgu. Zwiększa energię podnosząc wigor człowieka. Zapotrzebowanie na witaminę B­6­ zwiększa się w okresie ciąży i karmienia piersią niemowląt. W produktach naturalnych znajduje się: drożdżach, jajach, kiełkach pszenicy, mięsie (wątroba), otrębach pszennych, orzechach, orzeszkach arachidowych, soi. Istnieje hipoteza, że może być syntetyzowana przez bakterie jelitowe.

Niedobór witaminy B6 powoduje zaburzenia przemiany białek, spadek limfocytów we krwi , powoduje uczucie ospałości i potęguje zmęczenie.

Dawkowanie: 1,5–2,5 mg na dobę (zwiększone zapotrzebowanie podczas ciąży i laktacji).

Witamina B12

Informacja

Witamina B­12 (kobalamina, cyjanokobalamina) należy do witamin rozpuszczalnych w cieczach. Uczestniczy w produkcji erytrocytów i jest niezbędna w przyswajaniu żelaza przez organizm. Działa uspokajająco, wpływa pozytywnie na koncentrację oraz dodatnio na pamięć. Potęguje swe działanie we współpracy z kwasem foliowym (witaminą M). Występuje na ogół w produktach pochodzenia zwierzęcego, rybach i nabiale. Zawiera mikroelementy.

Niedobór witaminy B12 może doprowadzić do złośliwej anemii, ogólnego osłabienia i odporności organizmu, zahamowania wzrostu oraz uszkodzenia mielinowej otoczki nerwów.