Melatonina w medycynie – część 4 – Terapia bólu dzięki hormonowi snu?! 

Pozostając w temacie hormonu snu i ciemności… Choć właśnie, chyba nie tylko bo jego rola jest znacznie szersza. Bardziej prawidłowym określnikiem wydaje się być użycie stwierdzenia „hormon nocy”. Kolejna część cyklu o melatoninie, czyli konkretniej - N-acetylo-5-metoksytryptaminie. Osoby które do tej pory przegapiły poprzednie części zapraszam do lektury by dowiedzieć się czym owy hormon jest, gdzie powstaje i jaka jest jego główna rola.

Część 1
Część 2
Część 3

W powyższych tekstach przybliżyłem już dwa „ciekawe” zastosowania melatoniny jako terapii wspomagającej – u pacjentów cierpiących z powodu neurodegeneracji/zaburzeń neurorozwojowych, a także u tych dotkniętych zaburzeniami równowagi glukozowo-insulinowej. Dziś pójdźmy o krok dalej – w czym jeszcze hormon szyszynki może okazać się przydatny?

Gdy boli głowa…

Bóle głowy, szczególnie intensywne i długotrwałe, uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Migrena przebiegająca z aurą, mroczki przed oczami, mdłości, światłowstręt – to tylko niektóre aspekty znacznie utrudniające życie chorych. Stąd ciągłe poszukiwanie środków terapeutycznych. Aktualnie w terapii przewlekłego i/lub intensywnego bólu stosuje się wysokie dawki leków przeciwbólowych (z grupy NLPZ – niesteroidowych leków przeciwzapalnych i innych) W literaturze odnaleźć możemy natomiast obiecujące rezultaty stosowania właśnie melatoniny m.in. w migrenach i klasterowych bólach głowy.

• U pacjentów dotkniętych bólami migrenowymi 3mg dawka melatoniny podawana przez okres 3 miesięcy doprowadziła do spadku intensywności, czasu trwania i częstości występowania napadów bólowych.
• Klasterowe bóle głowy uległy ograniczeniu już po 2-tygodniowego przyjmowania nieco wyższych dawek – 10mg/d (w innych próbach - z użyciem 2mg nie zanotowano poprawy).

• HEALTHLABS MagneMe 120 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• MZ-STORE Sleep 120 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!
• SWANSON Gaba 250mg 60 kaps.
  
  Dodaj do koszyka
  Tania wysyłka od 9,99 PLN!

Ból powodowany stanem zapalnym

Stan zapalny, szczególnie dotyczący tkanki nerwowej, w istotny sposób przyczyniać się może do zwiększonego odczuwania bólu. Dyskutuje się antynoceptywne (przeciwbólowe) działanie hormonu szyszynki za pośrednictwem receptorów melatoninowych. Ich aktywacja (MT1 i MT2) skutkuje ograniczeniem produkcji cAMP, a w efekcie obniżenie odczuwania bólu. Co ciekawe – napotkać można także dowody na ograniczenie produkcji 5 – lipooksygenazy (wpływającej na produkcję leukotrienów, skutkując wzrostem poziomu stanu zapalnego) i aktywację receptorów opioidowych. Obserwuje się także wzrost produkcji beta-endorfin, potęgujących owe działanie.

Innym z proponowanych mechanizmów jest wpływ na modulację receptora kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), co w połączeniu z ograniczeniem syntezy interleukin zapalnych i działaniem antyoksydacyjnym ma zmniejszać odczuwanie bólu u stosujących suplementację

W nawiązaniu do powyższego – zaznaczyć należy, że wpływ przeciwzapalny (istotny klinicznie) doustnej suplementacji melatoniny nie jest jeszcze w pełni jasny. Wiemy, że sam związek jest silnym przeciwutleniaczem, porównywalnym lub przewyższającym swoim działaniem witaminę C i glutation, jednak – jak to zwykle bywa, badania kliniczne nie dają tak jasnych i powtarzalnych rezultatów. Dotychczasowe wyniki są bardzo obiecujące, nie mamy jednak pewności co do dawek, częstości podania i długości suplementacji

Problemy gastryczne?

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) to problem trapiący znaczną część populacji. Pomijając już aspekt jego nadrozpoznawalności – jest realnym problemem dla całej rzeszy osób w różnym wieku. Terapie żywieniowe i behawioralne nie zawsze przynoszą oczekiwane rezultaty, a przewlekły charakter schorzenia w istotny sposób pogarsza jakość życia chorych. Również w tym zespole chorobowym podjęto się próby podawania hormonu szyszynki u pacjentów! Badania z udziałem ludzi dowiodły, że już stosunkowo niskie dawki (3mg) przyjmowane przez 8 tygodni w istotny sposób przyczyniły się do spadku odczuwania bólu u osób cierpiących na IBS. W kontekście zastosowania melatoniny w IBS podjęto się także sporządzenia przeglądu systematycznego. Jego wyniki pozwalają sądzić, że podaż melatoniny może także w istotny sposób ograniczać nie tylko ból! Poziom lęku, jakość snu, a także „komfort toaletowy” badanych uległy poprawie.

Zespół jelita nadwrażliwego to nie jedyna z jednostek gastroenterologicznych, gdzie podjęto się próby wykorzystania melatoniny i uzyskano obiecujące wyniki. Również u pacjentów cierpiących z powodu choroby refluksowej* i choroby wrzodowej dzięki możliwości normalizacji czynności motorycznej i wydzielniczej układu pokarmowego mogą odczuć poprawę jakości życia.

• *Choroba refluksowa przełyku (znana także jako refluks lub GERD) to jednym z najpowszechniejszych zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego (mogąca dotykać nawet 34% populacji Polski). Sporadycznie może występować u każdego i być reakcją fizjologiczną – szczególnie po zbyt obfitym i ciężkostrawnym posiłku. Objawia się zarzucaniem treści pokarmowej z żołądka do przełyku, powodując dyskomfort (zgaga, pieczenie, chrypka, bóle gardła), z biegiem czasu (gdy nieleczony/zaniedbany) mogąc prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych.

Hormon nocy przed zabiegiem?

Dosyć ciekawą możliwością zastosowania hormonu szyszynki jest jej podawanie przez planowanymi zabiegami chirurgicznymi. Badania kliniczne prowadzone w tym zakresie dają obiecujące wyniki. Zobaczymy co przyniesie czas i kolejne badania…

Podsumowanie

Hormon szyszynki wydaje się być obiecującym związkiem, który może znaleźć swoje zastosowanie w terapii bólu. Mimo obiecujących wyników badań nadal nie mamy jednoznacznych wytycznych dotyczących jej stosowania w prewencji i leczeniu. Jej stosowanie „na własną rękę” nie wiąże się z dużym ryzykiem, warto jednak pamiętać że w przypadku stosowania innych suplementów, leków, alkoholu czy innych związków – może dochodzić do rozmaitych interakcji. Nigdy nie stosujcie melatoniny wraz z lekami nasennymi i alkoholem.

Literatura:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16548786

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19223003

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10794063

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3386506/

https://pdfs.semanticscholar.org/5f6f/141ab6df68d4f66ea3ce37177ad0bed45e62.pdf

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8933994

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12390642

http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.688.1701&rep=rep1&type=pdf

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21128901

http://www.pimr.pl/index.php/wydawnictwa/2016-vol-12-no-2/melatonina-hormon-o-plejotropowym-dzialaniu?aid=939