Mity dotyczące konsumpcji kawy – część I 

Kawa, z całą pewnością jest jednym z najbardziej popularnych i powszechnie spożywanych napojów na całym świecie ze względu na działanie stymulujące centralny układ nerwowy, jak również charakterystyczny smak i aromat. Szacuje się nawet, że każdego dnia na globie ziemskim wypijanych jest 2,25 miliarda filiżanek kawy. Kawa składa się z ponad 800 związków lotnych, spośród których to kofeina oraz kwas chlorogenowy stanowią najbardziej istotne składniki.

Kofeina zawarta w kawie jest antagonistą receptorów adenozyny, a więc neurotransmitera, regulującego aktywność mózgu poprzez działanie hamujące w ośrodkowym układzie nerwowym i odpowiadającego za poczucie zmęczenia. W wyniku swojego działania, kofeina wpływa na wiele tkanek w organizmie, w szczególności na centralny układ nerwowy, dzięki czemu pozwala poprawić umiejętność skupienia uwagi i znacząco zmniejszyć postrzeganie zmęczenia.

Wydaje się, że wraz z docierającymi do społeczeństwa w ciągu ostatnich lat doniesieniami naukowymi na temat wpływu kawy na zdrowie ludzkie, używka ta zaczęła być bardziej postrzegana jako prozdrowotna, choć wciąż można spotkać się z powszechnie powtarzanymi opiniami dotyczącymi jej rzekomo negatywnych konsekwencji zdrowotnych. W artykule przedstawione zostaną najczęściej spotykane twierdzenia na temat konsumpcji kawy w świetle aktualnie dostępnych dowodów naukowych.

Mit 1: Kawa odwadnia

Niewątpliwie, zdecydowana większość czytelników spotkała się z opinią, że kawa odwadnia i w dodatku uszczupla nasze zapasy soli mineralnych, zwłaszcza wapnia i magnezu. Kofeina zawarta w kawie należy do słabych diuretyków, czyli substancji zwiększających objętość wydalanego moczu, co może skutkować rzeczywistą utratą elektrolitów, niemniej jednak co ważne już po około 5 dniach regularnej konsumpcji kofeiny organizm ludzki nabywa tolerancji na działanie diuretyczne tego alkaloidu.

Na podstawie wyników licznych prac naukowych można dojść do wniosku, że niskie oraz umiarkowane spożycie kofeiny ma niewielki wpływ na objętość wydalanego moczu, natomiast wyższe spożycie (≥ 300 mg) wiąże się z krótkotrwałym zwiększeniem diurezy jedynie wśród osób, które na co dzień nie piją kawy oraz innych napojów zawierających kofeinę, w tym również nie przyjmują suplementów diety będących jej źródłem.

Obserwuje się na ogół, że już w ciągu kilku dni organizm osób spożywających wyższe dawki kofeiny wytwarza tolerancje na jej diuretyczny efekt. Co więcej, rezultaty badania przekrojowego opublikowanego cztery lata temu w wysoko notowanym czasopiśmie PLoS ONE wskazują, że umiarkowana konsumpcja kawy wśród mężczyzn przyzwyczajonych do działania kofeiny zapewnia zbliżone właściwości nawadniające jak wypijanie wody.

Mit 2: Kawa wypłukuje składniki mineralne

Przez ostatnie lata w społeczeństwie wyraźnie utarło się przekonanie o konieczności suplementacji magnezu w sytuacji, kiedy jesteśmy miłośnikami czarnej kawy. Wypijanie dużych ilości kawy w ciągu dnia w istocie może się wiązać ze wzrostem wydalania wapnia oraz magnezu wraz z moczem, jednakże w przypadku właściwie zbilansowanej diety obfitującej we wspomniane składniki mineralne, ich straty są nade wszystko zbyt małe, aby w jakikolwiek znaczący sposób zagrozić ustrojowym zapasom tychże pierwiastków, nawet przy spożyciu powyżej 4 filiżanek czarnej, mocnej kawy dziennie.

W przypadku osób, których sposób odżywiania i ogólny styl życia pozostawiają wiele do życzenia, konsumpcja dużych ilości kawy może dodatkowo nasilać już występujące deficyty różnorodnych składników pokarmowych, w tym również witamin czy soli mineralnych. W przeprowadzonych dwa lata temu koreańskich badaniach, których celem była ocena wpływu spożycia kawy na stan kośćca w grupie 330 młodych (19 – 26 lat), zdrowych i niepalących mężczyzn, zaobserwowano, że aktualna ilość wypijanej kawy przez osobników płci męskiej nie była istotnie związana z kondycją ich układu kostnego, ani metabolizmem kostnym niezależnie od podaży wapnia z dietą. Wyniki innych prac z tego obszaru również wskazują, że umiarkowana konsumpcja kawy może mieć nieznaczny wpływ na wydalanie składników mineralnych takich jak magnez czy wapń.