Niacin flush (lub flush niacynowy) jest powszechnym skutkiem ubocznym przyjmowania wysokich dawek suplementów niacyny, które mogą być przepisane w celu leczenia np. problemów związanych z wysokim cholesterolem. Chociaż nieszkodliwy, jego objawy - skóra, która jest czerwona, rozgrzana i swędząca - mogą być naprawdę niekomfortowe. Właśnie ze względu na te objawy ludzie często przestają przyjmować niacynę (1).
Dobrą wiadomością jest to, że możesz zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia niacin flush. W naszym artykule dowiesz się wszystkiego, co musisz wiedzieć o flush'u niacynowym – czym jest, co go powoduje i co możesz z tym zrobić.
Czym właściwie jest efekt "flush"?
Flush niacynowy jest powszechnym skutkiem ubocznym przyjmowania wysokich dawek suplementów niacyny. Jest to dość niekomfortowe, ale zupełnie nieszkodliwe zjawisko. Twoja skóra robi się czerwona. Może temu towarzyszyć uczucie swędzenia lub pieczenia (1). Niacyna znana jest również jako witamina B3. Jest ona częścią kompleksu witamin z grupy B, które odgrywają istotną rolę w przekształcaniu żywności w energię dla organizmu (2). Jako dodatek dietetyczny, niacyna jest stosowana przede wszystkim w leczeniu wysokiego poziomu cholesterolu. Kwas nikotynowy jest suplementem, który ludzie zazwyczaj stosują w tym celu. Inna forma uzupełniająca, niacynamid, nie wytwarza efektu niacin flush. Jednak ta forma nie jest skuteczna w bilansowaniu stężenia lipidów we krwi (3).
Istnieją dwie główne formy suplementów kwasu nikotynowego:
- natychmiastowe uwalnianie, gdzie cała dawka jest wchłaniana jednocześnie,
- oraz przedłużone uwalnianie, które ma specjalną powłokę, która sprawia, że substancja rozpuszcza się wolniej.
Flush jest bardzo powszechnym efektem ubocznym przyjmowania formy natychmiastowego uwalniania kwasu nikotynowego. Jest to powszechne do tego stopnia, że co najmniej połowa ludzi, którzy przyjmują wysokie dawki tej właśnie formy doświadczają tego, niezbyt przyjemnego, efektu (4, 5).
Wysokie dawki kwasu nikotynowego wyzwalają odpowiedź, która powoduje, że naczynia włosowate rozszerzają się, co zwiększa przepływ krwi na powierzchni skóry (1, 6, 7, 8). Według niektórych raportów, praktycznie każda osoba, która przyjmuje wysokie dawki kwasu nikotynowego doświadcza flush’a (6).
Inne leki, w tym niektóre leki przeciwdepresyjne i hormonalne terapie zastępcze, mogą również wywoływać podobne zaczerwienienie (1).
Flush jest powszechną reakcją na wysokie dawki niacyny. Dzieje się tak, gdy naczynia włosowate rozszerzają się, zwiększając przepływ krwi do powierzchni skóry.

Flush niacynowy - objawy
Zjawisko to jest efektem ubocznym przyjmowania dużych dawek suplementów niacyny (witaminy B3). Flush ma miejsce, gdy niacyna powoduje, że małe naczynia krwionośne w twojej skórze rozszerzają się, przez co może przepłynąć przez nie więcej krwi. Najczęściej występuje zaczerwienienie twarzy, ale zaróżowienie może też wystąpić w szyi i górnej części ciała. Pojawia się również charakterystyczne mrowienie.
Dla każdego, kto nie doświadczył tego konkretnego efektu przyjmowania niacyny - zaczyna się on około 10 do 20 minut po zażyciu dużej dawki (np. Około 250 miligramów lub więcej).
Objawy dotyczą głównie twarzy i górnej części ciała, i obejmują (9, 10):
- Zaczerwienienie skóry: Może pojawić się jako łagodny rumień lub intensywnie czerwony, jak oparzenie słoneczne.
- Mrowienie, pieczenie lub swędzenie: Może to być bardzo niekomfortowe, a czasami nawet bolesne (9).
- Skóra jest ciepła w dotyku: Podobnie jak w przypadku oparzeń słonecznych, skóra może być ciepła lub gorąca w dotyku (11).
U większości ludzi flush niacynowy ustępuje po około godzinie od przyjęcia suplementu (1, 8). Nie jest to zjawisko szkodliwe, ale może cię przestraszyć, jeśli nie wiesz, że możesz się go spodziewać. Z czasem przyzwyczaisz się do flush’a i będzie on mniej intensywny.
Flush może objawiać się jak oparzenie słoneczne lub reakcja alergiczna. Jednak objawy zazwyczaj ustępują po godzinie. Jeśli przyjmujesz wysokie dawki niacyny przez dłuższy czas – twój organizm się przyzwyczai, jego tolerancja wzrośnie, a efekty uboczne nie będą aż tak silne.
Dlaczego ludzie zażywają duże dawki niacyny?
Lekarze od dawna przepisują wysokie dawki niacyny, aby pomóc pacjentom poprawić poziom cholesterolu i zapobiec chorobom serca (5).
Przyjmowanie wysokich dawek niacyny pozwoliło na uzyskanie następującej poprawy w zakresie poziomu cholesterolu i lipidów we krwi:
- Zwiększenie stężenia cholesterolu HDL: Zapobiega rozpadowi apolipoproteiny A1, która jest wykorzystywana do produkcji "dobrego" cholesterolu HDL. Może zwiększyć poziom cholesterolu HDL nawet o 20-40% (1, 12).
- Zmniejszenie stężenia cholesterolu LDL: Niacyna przyspiesza rozkład apolipoproteiny B w "złym" cholesterolu LDL, powodując mniejsze uwalnianie go przez wątrobę. Może zmniejszyć poziom cholesterolu LDL o 5-20% (11, 13, 14).
- Niższe triglicerydy: Niacyna ingeruje w enzym, który jest niezbędny do produkcji triglicerydów. Może obniżyć stężenia triglicerydów we krwi o 20-50% (3, 11).
Aby doświadczyć tych pozytywnych efektów terapeutycznych przyjmują dawki niacyny w zakresie 1.000-2.000 mg na dobę (5). Dla porównania, zalecane dzienne spożycie dla większości dorosłych mężczyzn i kobiet wynosi 14-16 mg na dobę (9, 10).
Leczenie niacyną nie jest zazwyczaj pierwszą linią obrony przed problemami z cholesterolem, ponieważ może powodować skutki uboczne inne niż tylko niegroźny flush. Jednak często jest ona przepisywana dla osób, których poziom cholesterolu nie reaguje na statyny, które są preferowanym sposobem leczenia (15). Czasami statyny oraz wysokie dawki niacyny podawane są równolegle, aby poprawić efekty leczenia (16, 17, 18, 19). Wysokie dawki niacyny należy traktować dokładnie tak samo jak leki. Przed rozpoczęciem ich przyjmowania należy skonsultować się z lekarzem.
Wysokie dawki niacyny są zazwyczaj stosowane w celu poprawy stężenia cholesterolu i trójglicerydów. Należy je przyjmować wyłącznie pod nadzorem lekarza, ponieważ niosą one ze sobą ryzyko wystąpienia skutków ubocznych.
Czy flush jest niebezpieczny?
Flush niacynowy, dla większości ludzi, jest nieszkodliwy. Jednak wysokie dawki niacyny mogą powodować inne, bardziej niebezpieczne skutki uboczne, chociaż są one stosunkowo rzadkie (20).
Najbardziej szkodliwym z nich jest uszkodzenie wątroby. Wysokie dawki niacyny mogą również powodować skurcze żołądka, więc nie należy ich przyjmować, jeśli masz wrzody żołądka lub aktywne krwawienie do przewodu pokarmowego (9, 21, 22, 23, 24). Nie należy również przyjmować wysokich dawek, jeśli jesteś w ciąży, ponieważ jest to lek kategorii C, co oznacza, że może powodować wady wrodzone przy wysokich dawkach (22). Co ciekawe, chociaż niacin flush nie jest szkodliwy, ludzie często podają go jako powód, dla którego chcą przerwać leczenie (1).
I to samo w sobie może być dużym problemem, ponieważ jeśli nie bierzesz niacyny, jak jest przepisana, nie jest ona w ogóle skuteczna w zapobieganiu chorobom serca. Samodzielne zmniejszanie dawki może zakłócić cały proces leczenia. Według doniesień, 5-20% osób, którym przepisano niacynę, przestaje jej używać z powodu flush’a (5). Ponadto, ponieważ istnieją inne, bardziej szkodliwe skutki uboczne związane z przyjmowaniem tych suplementów, nie próbuj samodzielnie leczyć się niacyną.
Efekt flush jest nieszkodliwy. Jednak suplementy niacyny mogą mieć inne szkodliwe skutki uboczne i niektórzy ludzie nie powinni ich przyjmować.
Jak zapobiegać występowaniu efektu flush?
Oto kilka sprawdzonych sposobów:
- Spróbuj innej formuły: 50% osób przyjmujących niacynę o natychmiastowym uwalnianiu doświadcza flush’a, ale jest mniej prawdopodobne, że niacyna o przedłużonym uwalnianiu będzie go powodować. A nawet jeśli tak się stanie, objawy są mniej intensywne i nie trwają tak długo (1, 4, 11).
- Weź aspirynę: Przyjmowanie 325 mg aspiryny 30 minut przed zastosowaniem niacyny może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia flush’a. Antyhistaminy i NSAIDs, takie jak ibuprofen, mogą również zminimalizować ryzyko (5, 10, 25, 26).
- Powoli podnoś dawkę: Niektórzy eksperci zalecają rozpoczęcie od mniejszej dawki, takiej jak 500 mg, a następnie zwiększenie do 1000 mg w ciągu dwóch miesięcy, zanim ostatecznie wzrośnie do 2000 mg. Strategia ta może pomóc całkowicie wyeliminować efekt flush (5).
- Zjedz przekąskę: Spróbuj przyjąć niacynę z posiłkami lub z przekąską wieczorną o niskiej zawartości tłuszczu (5).
- Zjedz jabłko: Niektóre wczesne badania sugerują, że jedzenie jabłka lub picie soku jabłkowego przed zastosowaniem niacyny może mieć podobny efekt do aspiryny. Pektyna w jabłku wydaje się być odpowiedzialna za efekt ochronny (10).
Zapamiętaj!
Niacin flush może być niekomfortowe i nieprzyjemne w odczuwaniu. Jest to jednak w rzeczywistości nieszkodliwy efekt uboczny terapii wysokodozowanej dawki niacyny. Co więcej, można mu zapobiec. Duże dawki niacyny mogą mieć inne, bardziej szkodliwe skutki uboczne. Więc jeśli chcesz zażywać duże dawki niacyny z powodów zdrowotnych, upewnij się, że robisz to pod nadzorem lekarza. Pamiętajcie, że nasze artykuły opierają się na rzetelnych, naukowych żródłach!